PEIZE Bij Uitgeverij Abraxas Zuider Amstel is onlangs de poëziebundel ‘O, die wijze koeien’ van Chris de Valk uit Peize verschenen.
Elke poging in taal te vangen wat aan taal voorafgaat, is prachtig tot mislukken gedoemd. Vandaar dat poëzie bestaat: in een vaas geschikte verzen, stiltewaaier in een kan van niks, die het geheel bijeenhoudt. Chris de Valk (58) is geboren in Heerenveen, waar hij tot en met de lagere school woonde. Via Emmeloord verkaste hij naar Amsterdam. “Ik heb theologie gestudeerd, aan de VU. Ik wilde eigenlijk helemaal niet predikant worden, maar was en ben nog steeds geïntereeseerd in religie. Ik kwam met vragen hoe het allemaal zat. Dus ik dacht, ik ga theologie studeren en kom dan misschien achter bepaalde antwoorden. Dat is een rode draad in leven, dat godsdienst heel kwalijke vormen kan aannemen. Dat kun je in bijvoorbeeld de islam zien, maar godsdienst kan ook heel mooi zijn.”
Een aantal vragen is nog niet beantwoord. “De vraag wanneer religie je kan helpen en wanneer het een vernietigende kracht is. Of ik een antwoord gevonden heb? Ik denk wel aantal, ik heb ook een boekje geschreven: ‘Het nieuwe heilige”, daarin probeer ik het begin van een antwoord te geven. Maar niet echt vanuit religieus standpunt”, aldus de Peizer, die ook pastor in de oecumenische Kerk van Peize is. “Dat boek is eerder poëtisch dan filosofisch of theologisch. Ik heb nog twee andere poëziebundels uitgegeven, en theaterstukken. Die zijn in kerk van Peize en elders opgevoerd.”
Herkauwen
De titel van de nieuwe bundel is niet voor niets ingegeven door koeien. “Soms heb ik weleens het gevoel dat dieren, bijvoorbeeld koeien, beter weten hoe ze moeten leven dan mensen. Als eenkoe honger heeft, gaat ze grazen. Moet ze herkauwen, dan gaat ze herkauwen. Dat gaat vanzelf. Mensen hebben nog wel eens de neiging om die natuurlijke gang van zaken te vergeten en gaan ingewikkeld doen. Ikzelf ook. Ik vind koeien wijzer dan mezelf. Tja, het is ook een soort zelfspot. Relativering van het menselijk gedoe. Er komen trouwens ook anderen dieren aan bod, apen, poezen, honden. Maar het gaat bijvoorbeeld ook over de dood, kinderen…”
Poëzie kan lichtvoetig zijn of zwaarmoedig. “Ik denk dat deze bundel een mooi evenwicht heeft, je hebt light verse, zou ik dit niet willen noemen, of topzwaar, waarbij je moet zuchten of zwaar nadenken… Dat is het ook niet. Ik wil lezers ook een gevoel van betovering meegeven. Dat als je het leven op je laat inwerken, je betoverd wordt door het bestaan zelf. Het is toch wonderlijk dat we zijn.”
Chris de Valk is zo’n veertien jaar pastor van Kerk van Peize. “Of gedichten deel uitmaken van de dienst? Misschien in de toekomst”, denkt de Peizer hardop. De bundel is verkrijgbaar bij of te bestellen via de boekhandel en ligt o.a. op voorraad bij boekhandel Daan Nijman, Heerestraat 87 in Roden (70 pagina’s, prijs 19,90 euro).